Biển - đảo Việt Nam có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ hàng nghìn năm nay, biển đảo là cửa ngõ giao thương quan trọng của Việt Nam với thị trường khu vực và quốc tế, là nơi giao thoa và hội nhập của các nền văn hóa trên thế giới; luôn là nguồn tiềm năng vô giá trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội; là tuyến phòng thủ đặc biệt quan trọng đối với quốc phòng - an ninh của đất nước.

Thời gian qua, tình hình thế giới, khu vực và trên biển Đông có những diễn biến phức tạp, khó lường; vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông ngày càng thu hút sự quan tâm của nhân dân trong nước và cả thế giới. Đảng và Nhà nước ta đặt ra nhiệm vụ cấp bách, kiên quyết bảo vệ vững chắc chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Trong đó, xác định việc tuyên truyền khẳng định quan điểm, lập trường nhất quán về chủ quyền của chúng ta đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa là việc làm hết sức cần thiết trong bối cảnh hiện nay.

Trong bối cảnh đó, Hội thảo khoa học Quá trình xác lập chủ quyền của Nhà nước Việt Nam tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa do Hội Khoa học Lịch sử tổ chức có ý nghĩa quan trọng, thiết thực, khẳng định lập trường chính nghĩa của Việt Nam trong công cuộc bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chủ quyền biển đảo; là quyết tâm không gì lay chuyển được của Đảng và Nhà nước và dân tộc ta; là trách nhiệm của mỗi công dân Việt Nam đối với dân tộc, đối với tiến trình phát triển quê hương, đất nước.

Tại Hội thảo, đã có 32 tham luận và nhiều ý kiến của các đại biểu thảo luận về 3 nội dung chính đó là: Quá trình xác lập và thực thi chủ quyền của Nhà nước Việt Nam tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường sa trước năm 1945; Quá trình thực thi và đấu tranh bảo vệ chủ quyền của Nhà nước Việt Nam tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường sa từ năm 1945 đến nay; Đấu tranh Pháp lý bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam.

Trong đó có một số tham luận đáng chú ý như: “Việc công nhận chủ quyền quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cuả Việt Nam qua một số sách Từ điển và Bách khoa toàn thư quốc tế (Pháp, Ý, Đức, Anh) thế kỷ XIX của ThS. Nguyễn Quang Trung Tiến; Chính quyền Quốc gia Việt Nam và Việt Nam cộng hòa với việc thực thi, bảo vệ chủ quyền tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa (1949-1975) của  ThS. Nguyễn Đình Dũng; Việc thực thi chủ quyền của Việt Nam cộng hòa thông qua hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của ThS. Lưu Anh Rô; Quá trình thực thi và bảo vệ chủ quyền tại quần đảo Trường Sa từ đầu thế kỷ XX đến năm 1975 của PGS.TS Trần Nam Tiến; Thực hiện quản lý nhà nước, thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa từ thế kỷ XVII đến năm 1945 của  PGS.TS Trương Minh Dục...

Phát biểu tại Hội thảo, thay mặt lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên Huế, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Thiên Định nhấn mạnh, thời gian qua, với tình cảm, ý thức trách nhiệm của mình, tỉnh Thừa Thiên Huế cùng với cả nước đã tích cực chỉ đạo, triển khai công tác sưu tầm, nghiên cứu, công bố, trưng bày các tư liệu, hiện vật chứng minh lịch sử và pháp lý chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa - đó là phần lãnh thổ thiêng liêng không thể tách rời của Việt Nam, đã được các thế hệ người Việt khai phá, được các nhà nước Việt Nam qua các thời kỳ quản lý, bảo vệ và khẳng định chủ quyền một cách liên tục, hòa bình trong suốt hàng trăm năm. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Thiên Định đánh giá cao tinh thần làm việc đầy trách nhiệm, nghiêm túc của Hội Khoa học Lịch sử tỉnh và các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, những chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực nghiên cứu chủ quyền biển đảo Việt Nam trong việc tham gia và đóng góp quan trọng vào sự thành công của Hội thảo. Đồng thời khẳng định, những nội dung được các tác giả dày công nghiên cứu và công bố tại Hội thảo hôm nay sẽ có thêm những tài liệu, chứng cứ xác thực về quá trình khai phá, quản lý, đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo của cha ông; góp phần phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khẳng định tinh thần đoàn kết, ý thức trách nhiệm của nhân dân cả nước nói chung và nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng trong công cuộc gìn giữ và bảo vệ chủ quyền biển - đảo của Tổ quốc.