Tiếp cận từ vai trò của công tác kiểm tra, giám sát (KTGS), Thiếu tướng Phạm Đức Duyên, Phó chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Quân ủy Trung ương (QUTƯ) có cuộc trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân về chủ đề này.

Kỳ họp thứ 13 của Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương, nhiệm kỳ 2015-2020. Ảnh: TRỊNH DŨNG

Phóng viên (PV): Bằng lăng kính người làm công tác KTGS của Đảng, đồng chí có thể chia sẻ quan niệm về “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”?

Thiếu tướng Phạm Đức Duyên: Đây là một quá trình tự biến đổi về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên theo chiều hướng tiêu cực, làm phai nhạt dần niềm tin và các chuẩn mực của người đảng viên cộng sản. Thực chất, đây cũng là một căn bệnh nguy nan của cán bộ, đảng viên chúng ta.

Nguy hại hơn khi có người còn nhận thức phiến diện, giản đơn, không thấy được sự nguy hại khôn lường của nó, vô tình đã có những hành động tiếp tay cho các thế lực thù địch chống Đảng, Nhà nước, sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Vì thế, đây là vấn đề đe dọa sự tồn vong của chế độ XHCN. Nghị quyết Trung ương (NQTƯ) 4, khóa XII về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”, đã chỉ rõ 27 biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, phân tích làm rõ nguyên nhân, đề ra giải pháp, làm cơ sở cho từng đảng viên, tổ chức đảng soi vào đó kiểm điểm, tự phê bình và phê bình, khắc phục, sửa chữa. Theo đó, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chính là một trong những nội dung, đối tượng của công tác KTGS. Nếu KTGS tốt sẽ giúp nhận diện, phát hiện ngay từ đầu, giúp phòng ngừa “tự diễn biến” và hạn chế, đẩy lùi, triệt tiêu “tự chuyển hóa”.

Chủ động, kịp thời nhận diện, xác định rõ nguyên nhân để có biện pháp đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là nhiệm vụ cấp bách của toàn Đảng và cả hệ thống chính trị. Trong đó, ngành kiểm tra Đảng và công tác KTGS có vai trò rất quan trọng.

PV: Với nhận thức như vậy, thời gian qua, công tác KTGS trong nhận diện, đấu tranh với “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” được tiến hành như thế nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Phạm Đức Duyên: Chúng tôi quán triệt sâu kỹ chủ trương của QUTƯ, Bộ Quốc phòng, coi trọng “phòng” hơn “chống”, phải “xây dựng” trước khi “đấu tranh”. Cũng bởi thế, KTGS là nhằm nhận diện sớm, kịp thời đề ra chủ trương, giải pháp, biện pháp ngăn chặn, phòng ngừa.

Thời gian qua, Thường vụ QUTƯ quán triệt và nhận thức sâu sắc mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của NQTƯ 4 khóa XII, Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị, khóa XII; xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng và việc làm thường xuyên của tổ chức đảng và cấp ủy, chỉ huy, cán bộ, đảng viên và quần chúng trong Đảng bộ Quân đội; kiên quyết khắc phục những hạn chế, yếu kém trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; nhận diện và đấu tranh trước những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Đồng thời, chỉ đạo, lựa chọn khâu yếu, mặt yếu, xác định nội dung “đột phá” trong quán triệt, triển khai, tổ chức thực hiện; đề ra chỉ tiêu phấn đấu của tập thể, cá nhân cam kết thực hiện NQTƯ 4, khóa XII, góp phần làm chuyển biến những hạn chế, yếu kém ở mỗi cơ quan, đơn vị với nhiều cách làm mới, sáng tạo, hiệu quả.

Từ hiệu quả của công tác “xây dựng” và “phòng ngừa” đã tạo nên mảnh đất tốt tươi và điều kiện thuận lợi cho công tác KTGS phát huy hiệu quả. Nhờ đó, mặt công tác này góp phần quan trọng chủ động phát hiện, xử lý nghiêm minh các vụ việc và đẩy lùi biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Thường vụ QUTƯ, UBKT QUTƯ và cấp ủy, UBKT các cấp trong Đảng bộ Quân đội đã cụ thể hóa quy chế, quy định xử lý các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Nối tiếp truyền thống 58 năm ngành kiểm tra Đảng trong Đảng bộ Quân đội (13-11-1961/13-11-2019), công tác KTGS trong quân đội luôn tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả. Đối tượng KTGS tập trung vào tổ chức đảng, đảng viên ở những nơi nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực, kết quả hoàn thành nhiệm vụ thấp, có dấu hiệu vi phạm; nơi dễ phát sinh “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; những sai phạm tồn đọng trong quản lý, sử dụng đất quốc phòng; chủ động xem xét, giải quyết đơn thư tố cáo, khiếu nại, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm kỷ luật, pháp luật. Từ tháng 11-2016 đến nay đã kiểm tra 3.193 lượt tổ chức đảng và 58.655 lượt đảng viên; giám sát 39.560 đảng viên, 2.858 tổ chức đảng (trong đó kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm 61 tổ chức đảng và 538 đảng viên); giải quyết tố cáo đối với 8 tổ chức đảng, 174 đảng viên. Thông qua KTGS nhận thức của cán bộ, đảng viên có chuyển biến rõ nét, kịp thời chỉ ra các thiếu sót, khuyết điểm, yêu cầu các tổ chức đảng và đảng viên khắc phục, sửa chữa. Qua kiểm tra đã phát hiện 36 đảng viên và 31 tổ chức đảng có vi phạm, trong đó vi phạm phải thi hành kỷ luật 17 đảng viên và 4 tổ chức đảng.

Trên cơ sở kết quả KTGS, Thường vụ QUTƯ, cấp ủy các cấp đã thi hành kỷ luật về Đảng đối với 708 đảng viên và 41 tổ chức đảng. Trong đó, Ban Thường vụ QUTƯ đã xem xét, thi hành kỷ luật theo thẩm quyền 3 tổ chức đảng và 12 đảng viên; xem xét, thông qua kỷ luật quân đội 58 sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.

Qua KTGS, thi hành kỷ luật và nghiêm túc thực hiện “tự soi, tự sửa”, quân đội không có “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít cán bộ, đảng viên trong đảng bộ có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ở các mức độ khác nhau.

PV: Như đồng chí vừa chia sẻ, chúng ta dù đã rất nỗ lực, tại sao vẫn còn những hiện tượng yếu kém nêu trên?

Thiếu tướng Phạm Đức Duyên: Nguyên nhân của sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu; nhất là thực tế một bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống; cơ chế, chính sách, hệ thống văn bản pháp luật chưa đồng bộ, chưa đủ mạnh để kiểm soát quyền lực đối với cán bộ, đảng viên. Còn dưới góc độ của công tác KTGS, xử lý kỷ luật Đảng thấy rằng: Hiện vẫn còn một số cơ quan UBKT các cấp tiến hành các biện pháp nghiệp vụ thiếu đồng bộ, chưa thường xuyên; có nơi thiếu kịp thời, nghiêm minh, còn có biểu hiện “nhẹ trên, nặng dưới”. Việc phát huy trách nhiệm của các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân ở các cơ quan và đơn vị, cơ quan truyền thông và nhân dân trong phát huy vai trò giám sát, đấu tranh, ngăn chặn suy thoái về tư tưởng chính trị trong cán bộ, đảng viên còn hạn chế, hiệu quả chưa cao.

PV: Từ những thành quả và hạn chế trong công tác KTGS, sắp tới ngành kiểm tra Đảng trong Đảng bộ Quân đội sẽ chú trọng triển khai chủ trương, giải pháp lớn nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Phạm Đức Duyên: Thời gian tới, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm... trong một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức tiếp tục có những diễn biến tinh vi, phức tạp hơn. Trong Đảng bộ Quân đội cũng tiềm ẩn không ít nguy cơ dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Vì vậy, cần tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp để ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” theo tinh thần NQTƯ 4, khóa XII và các chủ trương, giải pháp lớn của Trung ương.

Cụ thể, UBKT Quân ủy Trung ương tham mưu giúp Thường vụ QUTƯ lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT các cấp trong Đảng bộ Quân đội tiếp tục thực hiện toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp đã nêu trong nghị quyết, kế hoạch của Ban Thường vụ QUTƯ. Trong đó tập trung giáo dục nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên quần chúng trong toàn quân về trách nhiệm và thẩm quyền của UBKT trong công tác phòng, chống tiêu cực nói chung, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nói riêng. Chú trọng phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm minh các tổ chức và cán bộ, đảng viên vi phạm, nhất là các hành vi lạm dụng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tham nhũng, trục lợi cá nhân, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế, quy trình trong công tác cán bộ; quản lý, sử dụng đất quốc phòng; bảo vệ và khuyến khích tổ chức, cá nhân có thành tích trong việc đấu tranh, phát hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Để thực hiện tốt công tác này, các cấp ủy, tổ chức đảng cần nắm vững, thực hiện tốt phương châm, phương pháp, nguyên tắc của công tác KTGS; “giám sát phải mở rộng, kiểm tra phải có trọng tâm, trọng điểm”; xây dựng chương trình, kế hoạch, nội dung cụ thể, sát với đặc điểm, nhiệm vụ của tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên. Công tác KTGS phải được tiến hành toàn diện cả về tư tưởng, chính trị, năng lực công tác, đạo đức, lối sống và kết quả hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; nhất là những đảng viên giữ cương vị cán bộ chủ trì ở các cơ quan, đơn vị. Trong quá trình thực hiện, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, các tổ chức, gắn KTGS với thi hành kỷ luật Đảng, kiên quyết xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên vi phạm, bảo đảm công minh, chính xác, kịp thời, không có vùng cấm; thường xuyên rà soát, sàng lọc và đưa ra khỏi Đảng những đảng viên không còn đủ tư cách.